Baza wiedzy

Prawo Millera

Prawo sformułowane przez psychologa George’a A. Millera, mówi, że ludzie są w stanie efektywnie przechowywać w swojej pamięci krótkoterminowej jedynie około 7 ± 2 elementy informacji. Oznacza to, że nasza zdolność do jednoczesnego przetwarzania i zapamiętywania nowych danych jest ograniczona, co ma istotne znaczenie w projektowaniu systemów, interfejsów i metod komunikacji. Aby ułatwić odbiór informacji, warto je grupować w tzw. kategorie lub „chunki”, co pozwala na lepsze wykorzystanie tej naturalnej granicy pamięciowej. 

Znaczenie prawa Millera

• Prawo jest kluczowe dla efektywnej komunikacji i zrozumienia innych ludzi,
• Znajomość i stosowanie tego prawa pozwala na bardziej świadomą i skuteczną komunikację w życiu codziennym, zawodowym i społecznym.
• Prawo znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, od projektowania interfejsów użytkownika po edukację i marketing, zachęcając do prezentowania informacji w przystępny i skondensowany sposób.

Prawo Postela

„Podchodź zachowawczo do tego, co robisz, a tolerancyjnie do tego, co przyjmujesz.”

Powyższą zasadę sformułował Jon Postel (1943–1998), który był amerykańskim informatykiem , jednym z twórców Internetu i pomysłodawcą struktury nazw domen. Zyskał nawet przydomek „boga” Internetu. Jego prawo jest podstawą zasad protokołów TCP/IP, ale świetnie sprawdza się także w architekturze informacji.

Znaczenie prawa Postela

• Surowi powinniśmy być wobec własnej treści, ale użytkownikom pozwolić na więcej.
• Należy być wyrozumiałym i elastycznym wobec działań, które użytkownik może wykonać, i danych, jakie może wprowadzić.
• Przy tworzeniu interfejsu należy brać pod uwagę wszystkie możliwości danych wejściowych, dostępu i sprawności.

Zastosowanie prawa Postela

Lepiej nie zakładać, że użytkownik zawsze użyje naszego interfejsu w spodziewany sposób. Może wprowadzić wiek słownie zamiast liczbowo lub pomylić pisownię podczas wyszukiwania.

 Im więcej uda się przewidzieć i zaplanować, tym bardziej projekt jest niezawodny! 

Prawo Prostoty (Prawo Prägnanz), to jedna z zasad psychologii Gestalt. Nasz mózg naturalnie dąży do porządku, klarowności i minimalizmu – upraszcza złożone kształty, organizuje informacje i eliminuje chaos.

Jak wykorzystać Prawo Prostoty w projektowaniu UX?

1. Minimalistyczny design – czysty, uporządkowany interfejs sprawia, że użytkownicy łatwiej znajdują potrzebne informacje.
2. Przejrzysta hierarchia wizualna – podział na sekcje i dobrze zaprojektowana typografia pomagają użytkownikom skupić się na kluczowych treściach.
3. Symetria i spójność – estetyczny układ zwiększa komfort korzystania z produktu i buduje pozytywne doświadczenia użytkownika.

Przykłady zastosowania:

• Klarowny układ strony internetowej ułatwia przeglądanie produktów i nawigację – tak jak w katalogu amerykańskiej marki Paul Mitchell, gdzie symetryczna siatka i uporządkowany design poprawiają komfort użytkowania.
• Strukturalnie uporządkowany interfejs – dzięki logicznemu podziałowi użytkownik łatwiej odnajduje potrzebne funkcje i porusza się po platformie bez frustracji.

Prawo Teslera

Brzytwa Ockhmana

Brzytwa Ockhama to zasada, która mówi, że:

 „nie należy mnożyć bytów ponad potrzebę”. 

Choć pierwotnie dotyczyła filozofii, dziś jest fundamentem architektury informacji. Oznacza to, że w projektowaniu struktur informacyjnych warto dążyć do prostoty – eliminować zbędne elementy i skupiać się na tym, co naprawdę istotne.

Zasada ta ma kluczowe znaczenie w tworzeniu intuicyjnych i efektywnych systemów. Prostota w architekturze informacji oznacza:

1. Lepszą organizację danych – proste struktury ułatwiają użytkownikom szybkie znalezienie potrzebnych informacji.
2. Skupienie na priorytetach – usuwanie niepotrzebnych elementów pozwala na wyeksponowanie tego, co ważne.
3. Większą intuicyjność – prosty design sprawia, że interakcje są naturalne i łatwe.
4. Lepszy UX – mniej zbędnych kroków i informacji poprawia doświadczenia użytkownika.

Przykład zasady brzytwy Ockhmana

Prosta nawigacja na stronie, szybki dostęp do kluczowych funkcji w aplikacji. Dzięki Brzytwie Ockhama projektowanie staje się bardziej efektywne, a użytkownicy zyskują łatwiejszy dostęp do potrzebnych informacji

Zasada Pareta

Zasada Pareto, znana również jako reguła 80/20, twierdzi, że:

 20% włożonego wysiłku często przynosi 80% osiągniętego efektu. 

Ta zasada znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach życia i biznesu, podkreślając znaczenie koncentracji wysiłków w kluczowych obszarach dla optymalnych rezultatów. W praktyce sugeruje skupienie większości wysiłków tak, gdzie mogą one mieć największy wpływ.

Jej nazwa pochodzi od włoskiego ekonomisty Vilfreda Pareta, który zauważył, że 80% bogactwa jest w rękach 20% ludzi. Koncepcję tę rozwinął Joseph Juran, amerykański ekspert od zarządzania, który zastosował ją do analizy jakości
i efektywności.

Przykłady zasady Pareta

• 20% klientów generuje 80% przychodów – warto ich docenić i skupić się na
  ich potrzebach.
• 20% działań wpływa na 80% wyników – priorytetyzacja zadań pozwala na lepsze wykorzystanie czasu.
• 20% elementów wizualnych przyciąga 80% uwagi odbiorców – kluczowe detale mają największy wpływ na percepcję.

Wykorzystanie zasady Pareta

• Identyfikuj najważniejsze działania i eliminuj te mniej efektywne.
• Skupiaj się na kluczowych klientach, produktach i strategiach.
• Testuj, analizuj i optymalizuj – szukaj wzorców w swoich wynikach.
• Nie trać czasu na rzeczy, które nie przynoszą realnej war

Efekt centralny

Czy wiesz, że nasz wzrok automatycznie kieruje się na środek obrazu?

To właśnie efekt centralny – jedno z kluczowych zjawisk w psychologii percepcji. Dzięki niemu elementy umieszczone w centrum kompozycji wydają się najważniejsze i najbardziej przyciągają uwagę.

Dlaczego to działa?

Ludzki mózg przetwarza obrazy w określony sposób – naturalnie szukamy punktu odniesienia i zazwyczaj zaczynamy od środka. Właśnie dlatego w reklamach, postach w social mediach czy fotografiach tak często kluczowe informacje znajdują się w centralnej części kadru.

Jak wykorzystać efekt centralny?

1. Umieszczaj najważniejsze treści w centrum grafiki.
2. Stosuj kontrastujące kolory, by dodatkowo wzmocnić efekt.
3. Pamiętaj o prostocie – unikaj nadmiaru elementów wokół głównego punktu.

To prosta, ale niezwykle skuteczna technika, dzięki której Twój przekaz będzie bardziej czytelny i zapadnie w pamięć odbiorców!

Efekt HALO

Efekt halo w architekturze informacji to psychologiczne zjawisko, w którym pierwsze wrażenie użytkownika o jednym aspekcie projektu wpływa na jego ogólną ocenę innych elementów tego projektu – niezależnie od ich rzeczywistej jakości.

To mechanizm dobrze znany w psychologii i marketingu, ale w kontekście architektury informacji ma szczególne zastosowanie. Dzięki niemu wiemy jak kluczowe jest projektowanie spójnych doświadczeń, które potwierdzają pozytywne pierwsze wrażenie na każdym etapie interakcji.

Efekt Zeigarnik

Został odkryty przez psycholog Blume Zeigarnik w latach 20. XX wieku, która zauważyła, że ludzie mają tendencję do zapamiętywania przerwanych zadań lepiej niż tych ukończonych. Nasz mózg nie lubi „niedomkniętych pętli”, więc utrzymuje takie informacje w pamięci, by wrócić do nich później.

Wykorzystanie efektu Zeigarnik

• Motywowanie użytkowników do działania:
  daj użytkownikom poczucie, że są blisko celu. Wyświetlanie paska postępu w formularzach czy ankietach zachęca do ich ukończenia. Widzisz 80% wypełnienia? Trudno nie dokończyć!
• Tworzenie napięcia i ciekawości:
  użyj teasera lub zaintryguj użytkownika. „Dowiedz się więcej” albo „Ostatni krok przed Tobą” sprawiają, że użytkownik chce kliknąć i poznać zakończenie.
• Gamifikacja i nagrody:
  pokazywanie niepełnych osiągnięć czy odznak („Zostało tylko jedno zadanie, by zdobyć złoty medal!”) to sposób na zachęcenie użytkowników do kontynuacji interakcji.